Έργο

ΠΕΛΑΡΓΟΥ ΠΡΟΑΝΑΚΡΟΥΣΜΑ

Στη ζωγραφική της Θεοφυλάκτου συμβαίνει κάτι περίεργο: σκηνές φανταστικής υφής προσλαμβάνουν διαστάσεις πραγματικού γεγονότος, μια εξαιρετική καλλιέπεια ενδύεται προκλητική παιδικότητα, συχνά στα όρια επιδεικτικής αφέλειας, και μια ακριβέστατη καλλιγραφία απειλείται από την πολλές φορές αστεία, παράδοξη σε κάθε περίπτωση, εικονογραφία.

Στη σειρά έργων που παρουσιάζονται, η παλιότερη τακτική της Θεοφυλάκτου, η μεταμφίεση, έχει υποχωρήσει, γεγονός που υποκινείται και από την παραλλαγμένη σχετικώς εικονογραφία. Μορφές εμφανίζονται βεβαίως πάλι – είναι γνωστή η προσήλωσή της στον ανθρωποκεντρισμό. Όμως δεν απεικονίζονται καθημερινές σκηνές, ούτε επιχειρούνται συστηματικά αυτοπροσωπογραφίες. Πτηνά, κύκνοι και κυρίως πελαργοί αυτή τη φορά, συνοδεύουν τις μορφές και τα διάφορα ανθρωποειδή σε συνθέσεις ελλειπτικής σύνταξης.

Οι συγκαλυμμένες αυτές συντακτικές ανατροπές αποκαλύπτονται μέσα από ένα κομψό σουρεαλίζον ιδίωμα. Συμπαρατίθενται στοιχεία που αιφνιδιάζουν, η απουσία δε άλλων εκπλήσσει. Οι μορφές μετεωρίζονται μέσα στον χρόνο και την ιδιότυπη πραγματικότητά τους, όπου αυτοβιογραφία, καθημερινότητα και φαντασία συμπλέουν.

Οι εικόνες ανακαλούν μια βαθιά εμπεδωμένη θεατρικότητα, όπου οι διάφορες σκηνοθεσίες είναι ταυτόχρονα εσωτερικοί αυτοματισμοί και μοιάζουν με άλογες απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν έχουν τεθεί. Οι κάθε είδους συζεύξεις επι­χειρούνται με την καθαρότητα ατάκας και ισορροπούν σε ένα ευαίσθητο κράμα σοβαρότητας και αστείου, όπου η πόρτα της έκπληξης -η δυνατότητα δηλαδή της έκπληξης, οδυνηρής, ευ­χάριστης ή άλλης- είναι πάντα ανοιχτή.

Έτσι, τα φανταστικά «τοπία» της έχουν ως πηγή τους μια ονειρική πραγματικότητα με συγκοπές, αποκοπές, διαιρέσεις και συναιρέσεις. Ως επιδέξιος δραπέτης της καθημερινότητας, η Θεοφυλάκτου ξέρει πολύ καλά το πηγαινέλα από την παιδικότητα στην ενήλικη ζωή, από το όνειρο στην κοινοτοπία και αντίστροφα. Εντάξει, ο Πικάσο της έχει κρατήσει την ομπρέλα, η ίδια έχει γίνει κομμώτρια, νοικοκυρά, δασκάλα, έχει μελετήσει το σύμπαν, έχει μοιράσει κόλλυβα εις μνήμη των εν ζωή φίλων που χάθηκαν, μας έχει προτείνει -στενά, είναι η αλήθεια- σωσίβια για ρούχα, όμως το παιχνίδι δεν τελειώνει εδώ: το υπόκωφο πανηγύρι σημαίνει κι εδώ μια έκπληξη. Η Θεοφυλάκτου, ενώ έχει απεικονιστεί πολλές φορές ως μητέρα, αυτή τη φορά θα ξαναγίνει στ’ αλήθεια μάνα.

Θούλη Μισιρλόγλου,

Ιστορικός Τέχνης, Μακεδονικό Μουσείο Συγχρονης Τέχνης

Θεσσαλονίκη, Ιανουάριος 2008